Vật Lý Vui

Nơi đây để bàn những thứ tản mạn về Vật Lý.
Sentry mạo muội xin "mở hàng":
Rất ít người biết được là cái thông phong đèn dầu hỏa đã phải trải
qua con đường dài như thế nào trước khi có hình dạng như ngày nay.....


Trong mấy ngàn năm, con người dùng ngọn lửa để thắp
sáng chưa hề có ai thêm một cái chụp vào ngọn lửa cả.Phải đến bậc thiên
tài như Lêôna đơ vinxi (1452-1519) mới có sự cải cách quan trọng đó đối
với đèn. Nhưng Lêôna đã không chụp lên ngọn lửa một thông phong bằng
thủy tinh, mà lại dùng một ống bằng kim loại. Sau đó 3 thế kỉ mới có
người nghĩ tới việc thay ống kim loại bằng thủy tinh trong suốt.

Đối với vấn đề cực kì bình thường đó chưa hẳn tất cả
mọi người đều có thể trả lời chính xác được. Bảo vệ ngọn lửa để nó
không bị gió thổi tắt chỉ là công dụng thứ yếu của thông phong mà thôi.
Công dụng chủ yếu của nó là tăng cường ĐỘ CHÓI CỦA NGỌN LỬA, tăng nhanh
qua trình cháy. Thông phong cũng đóng vai trò như ống khói trong bếp lò
hay trong công xưởng ; nó tăng "sức hút" các dòng không khí đổ dồn về
phía ngọn lửa.

Chúng ta hãy nghiên cứu đặc điểm đó. Cột không khí ở
trong thông phong bị ngọn lửa hơ nóng nhanh hơn hẳn không khí xung
quanh đèn. Không khí sau khi nóng lên thì nhẹ đi và sẽ bị không khí
chưa nóng nặng hơn, từ dưới luồn qua các lỗ ở cổ đèn, đẩy lên theo định
luật Acsimet. Thế là không khí này không ngừng đem đi các sản vật của
sự cháy và đem lại không khí mới.

Thông phong càng cao sự chênh lệch về trọng lượng
của cột không khí nóng và cột không khí chưa nóng càng lớn, và dòng
không khí mới càng đi mạnh vào trong đèn, làm cho sự cháy xảy ra nhanh
hơn. Hết thảy những điều xảy ra ở đây giống hệt những điều xảy ra trong
ống khói cao vút của các nhà máy. do đó những cột ống khói nhà máy
thường rất cao.

Một điều đáng lưu ý là Lêôna đã hiểu rất rõ hiện
tượng này. Trong cuốn sổ tay của ông có một câu như sau : "Ở đâu có lửa
thì ở xung quanh nơi đó hình thành một dòng không khí : dòng này duy
trì và tăng cường sự cháy".
(trích thư viện vật lý)